Anticonceptie

Een spiraal

Een spiraal is een vorm van anticonceptie. Het is meestal een buigzaam, kunststof ankertje dat in de baarmoeder wordt geplaatst om zwangerschap te voorkomen. In het geval van de Ballerine is het spiraal bolvormig Het spiraal is een van de meest veilige en betrouwbare vormen van anticonceptie voor de langere termijn. Bovendien is een spiraaltje veilig te combineren met borstvoeding.

Elk spiraal kun je een aantal jaren laten zitten; dit wisselt per type spiraal. Uiteraard kan je de spiralen ook voor een korte periode laten plaatsen, bijvoorbeeld tussen twee zwangerschappen in.

Koperspiraal (hormoonvrij)

Een koperspiraal is hormoonvrij en geeft geleidelijk een beetje koper af. Koper verlamt de zaadcellen die de baarmoeder binnenkomen en maakt ze inactief zodat er geen bevruchting kan plaatsvinden. Er vindt géén abortus plaats, zoals vroeger gedacht werd.

Met een koperspiraaltje behoud je je eigen menstruatiecyclus. Koperspiralen hebben als bijwerking dat je er iets (10%) meer van gaat menstrueren. Dit kan betekenen meer bloedverlies of meer dagen. Ook kun je (vaak tijdelijk) wat meer krampen tijdens je menstruatie ervaren. Lees de bijsluiters van de T-safe, Multi-Safe (short) en Ballerine voor alle mogelijke bijwerkingen.

Soorten koperspiraal
Het T-Safe koperspiraaltje is zeer betrouwbaar en als enige spiraal geregistreerd voor een gebruik van 10 jaar. Het T-Safe spiraaltje is het meest gebruikte koperspiraaltje in Nederland en geniet de voorkeur van het Nederlands Huisartsen Genootschap.

Het Multi-Safe (short) koperspiraaltje is geregistreerd voor een gebruik van 5 jaar. De short variant is vanwege de kleine afmeting geschikt voor de kleinere baarmoeder.

Het Ballerine koperspiraaltje is geregistreerd voor een gebruik van 5 jaar. Dit spiraaltje bestaat uit een aantal koperen balletjes, geregen aan een flexibel frame met ‘memory shape’. Zodra het frame uit de inbrenghuls komt, krult het zich in de baarmoeder op tot een bolle vorm met een diameter van slechts 15 mm. De Ballerine wordt gemakkelijk ingebracht door de zeer dunne inbrenghuls (3,2 mm). Door de soepele 3D vorm is het een goed alternatief voor vrouwen die minder goed reageren op andere koperspiralen.
* Het Ballerine koperspiraal wordt op dit moment in principe niet geplaatst, omdat er verder onderzoek wordt gedaan naar mogelijke bijwerkingen. 

Koperspiraal als noodanticonceptie
Een koperspiraal is werkzaam vanaf het moment van plaatsing en werkt óók als morning-afterspiraal als het geplaatst wordt binnen 5 dagen na onveilig vrijen. Het spiraal zorgt er ook voor dat het baarmoederslijmvlies verandert, waardoor een eventueel bevruchte eicel zich niet kan innestelen.

Kosten koperspiraal
Als je 21 jaar of ouder bent, wordt anticonceptie soms vergoed met een aanvullende verzekering. Er dient dan een recept te worden voorgeschreven door ons. Het T-Safe spiraaltje kost ongeveer €78, de Multi-Safe (short) ongeveer €57 en de Ballerine ongeveer €119.

Hormoonspiraal

Het hormoonspiraal geeft geleidelijk een kleine hoeveelheid van het hormoon levonorgestrel af en dit zorgt ervoor dat het slijm in de baarmoederhals ‘taaier’ wordt, waardoor zaadcellen er moeilijker doorheen kunnen. Tevens wordt door de afgifte van levonorgestrel in de baarmoeder de zaadcellen minder beweeglijk; dit verkleint de kans op een bevruchting. Door de afgifte van het hormoon en doordat het spiraal een ‘vreemd voorwerp’ in de baarmoeder is, wordt het baarmoederslijmvlies niet of nauwelijks opgebouwd. Hierdoor kan een eventueel bevruchte eicel zich niet innestelen. Bij sommige vrouwen wordt de eisprong onderdrukt. Als er geen eicel vrijkomt, kan er geen bevruchting plaatsvinden.

Soorten hormoonspiraal
Er zijn twee soorten hormoonspiralen: de Mirena (of Levosert) en de Kyleena. Het verschil zit hem in de grootte en de hoeveelheid hormonen: de Kyleena is iets kleiner dan de andere twee hormoonspiralen en geeft wat minder hormonen af. Alledrie de spiralen zijn even betrouwbaar als het gaat over anticonceptie. De Mirena en Levosert kunnen 6 jaar blijven zitten, de Kyleena 5 jaar.

Let op: het hangt af van je zorgverzekeraar of je een Mirena spiraal ontvangt of een Levosert spiraal. Beide hebben dezelfde hoeveelheid hormonen, maar worden door een ander farmaceutisch bedrijf gemaakt. Enkele verzekeraars hebben voorkeur voor de Levosert vanwege de iets lagere kosten. In dit geval wordt de Mirena niet vergoed door hen.

Hormoonspiralen hebben als bijwerking dat je er minder van kunt menstrueren en ongeveer 30% van de vrouwen zelfs helemaal niet meer. Ongeveer 20-30% heeft juist wat tussentijds bloedverlies (spotting). Andere bijwerkingen die kunnen optreden zijn hoofdpijn, buikpijn, rugpijn, verminderd libido en stemmingswisselingen. Raadpleeg de bijsluiter van Mirena of Kyleena voor een overzicht van alle bijwerkingen.

Kosten hormoonspiraal
Als je 21 jaar of ouder bent, wordt anticonceptie soms vergoed met een aanvullende verzekering. Er dient dan een recept te worden voorgeschreven door ons. Het Mirena of Kyleena spiraal kost ongeveer € 132. Het Levosert spiraal kost ongeveer €131.

Plaatsing spiraal

De afspraak duurt ongeveer 30-45 minuten. Je gaat liggen op onze onderzoeksbank met je benen in de beensteunen. Met een kunststof speculum (eendenbek) brengen we de baarmoedermond in beeld en meten we de lengte van de baarmoeder op. Vervolgens plaatsen we het spiraaltje, dat slechts enkele minuten duurt. De plaatsing kan gevoelig zijn, dus adviseren wij je ongeveer een uur van tevoren pijnstilling in te nemen (2 x Aleve Feminax 275 óf 400mg ibuprofen óf 1000 mg paracetamol) in te nemen. Na de plaatsing wordt d.m.v. een inwendige echo beoordeeld of het spiraal goed is geplaatst. 

Een spiraaltje kan vanaf 10 tot 12 weken na de bevalling worden geplaatst. Indien je nog nooit bevallen bent, plaatsen we het spiraaltje het liefst tijdens je menstruatie, omdat je baarmoedermond dan wat open staat. Dit vergemakkelijkt de plaatsing. Daarnaast weten we dan dat er op dat moment geen sprake is van een zwangerschap.

Het is normaal dat je na een spiraalplaatsing buikkrampen of een zeurend gevoel in de onderbuik krijgt. Dit is meestal van korte duur. Daarbij kan je gedurende de eerste drie maanden na plaatsing wat last ondervinden van onregelmatig en/of extra bloedverlies en buikkrampen. Neem contact met ons op als je vragen hebt of tegen problemen aanloopt.

Kosten plaatsing
De kosten van het plaatsen en het verwijderen van een spiraaltje door een verloskundige worden vergoed door de zorgverzekeraars. Er geldt geen eigen bijdrage of eigen risico. 

Anticonceptie voor vrouwen wordt deels vergoed vanuit de basisverzekering:

Als je 21 jaar of ouder bent, worden de kosten voor anticonceptie soms vergoed vanuit een aanvullende verzekering. Neem contact op met je zorgverzekeraar als je meer informatie wil over de vergoeding van anticonceptie binnen je eigen zorgverzekering. 

Nacontrole
Na de plaatsing wordt er een afspraak gemaakt voor een nacontrole, die zes weken na de plaatsing of na minimaal één menstruatie plaatsvindt. Tijdens de nacontrole wordt wederom met een inwendige echo beoordeeld of het spiraal nog goed zit. Bij twijfel wordt ook met een speculum (eendenbek) gekeken. 

Spiraal verwijderen
Indien je je spiraaltje wilt laten verwijderen, dan kun je ook bij ons terecht. Na verwijdering van het spiraaltje ben je direct weer vruchtbaar. Het is ook mogelijk gelijk een nieuw spiraal te plaatsen in diezelfde afspraak. 

Adviesgesprek

Iedere vrouw is anders qua lichaam en wensen. Daarom is het goed om te bespreken welke vormen van anticonceptie beschikbaar zijn en welke vorm het beste bij jou past. Tijdens een adviesgesprek nemen we de diverse anticonceptiemethoden door, samen met jouw wensen, verwachtingen en eventuele medische indicaties, zodat je een weloverwogen keuze kunt maken. Dit gesprek zal ongeveer een half uur duren.

Kosten adviesgesprek
We rekenen €30,- voor een adviesgesprek van 30 minuten. Deze kosten worden niet door zorgverzekeraars vergoed.